ศาลปกครองกลางวางแนว รองนายทะเบียนสหกรณ์ไม่มีอำนาจพิจารณาอุทธรณ์คำสั่งที่ตนเป็นผู้ออกหากไม่เห็นด้วยกับอุทธรณ์นั้น

โดย นางสาวสุภ์จิตรา ปิยะจันทร์

วันที่ 25 พ.ย. 2568 เวลา 10:28 น.

135

ศาลปกครองกลางวางแนว
รองนายทะเบียนสหกรณ์ไม่มีอำนาจพิจารณาอุทธรณ์คำสั่งที่ตนเป็นผู้ออกหากไม่เห็นด้วยกับอุทธรณ์นั้น

คำพิพากษาศาลปกครองกลาง
คดีหมายเลขดำที่ 2456/2563 หมายเลขแดงที่ 2668/2568

อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์นายทะเบียนสหกรณ์ได้มอบอำนาจให้สหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์มีอำนาจออกคำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ ตามมาตรา 22 (1) และ (2) แห่งพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 (คำสั่งให้แก้ไขข้อบกพร่อง)

พระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 ไม่ได้กำหนดเรื่องการอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวไว้เป็นการเฉพาะ ดังนั้น การอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าว สหกรณ์จะต้องยื่นต่อสหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์ผู้ออกคำสั่ง ตามมาตรา 44 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และหากสหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์ผู้ออกคำสั่งไม่เห็นด้วยกับคำอุทธรณ์ จะต้องเร่งรายงานความเห็นพร้อมเหตุผลไปยังผู้มีอำนาจพิจารณาอุทธรณ์ ตามมาตรา 45 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว เมื่อการที่สหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์มีคำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ให้คณะกรรมการดำเนินการสหกรณ์ออมทรัพย์ฯ แก้ไขข้อบกพร่องให้ถูกต้องนั้น เป็นการใช้อำนาจตามมาตรา 22 (1) แห่งพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 ของนายทะเบียนสหกรณ์ตามที่อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ในฐานะนายทะเบียนสหกรณ์มอบอำนาจจึงเป็นกรณีที่สหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์สั่งการแทนอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ในฐานะนายทะเบียนสหกรณ์ในเรื่องดังกล่าว อันเสมือนเป็นการสั่งของอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ในฐานะนายทะเบียนสหกรณ์

ดังนั้น ผู้มีอำนาจพิจารณาอุทธรณ์ในกรณีนี้จึงได้แก่ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทั้งนี้ ตามข้อ 2 (4) ของกฎกระทรวง ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2540) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 การที่สหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์พิจารณาแล้วไม่เห็นด้วยกับอุทธรณ์ของสหกรณ์ และได้มีคำวินิจฉัยยกอุทธรณ์ โดยไม่ได้ส่งเรื่องให้ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์พิจารณาอุทธรณ์ต่อไป ตามมาตรา 45 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองพ.ศ. 2539 จึงเป็นการวินิจฉัยอุทธรณ์โดยเจ้าหน้าที่ ผู้ซึ่งไม่มีอำนาจพิจารณาตามกฎหมาย คำวินิจฉัยอุทธรณ์ของสหกรณ์จังหวัดในฐานะรองนายทะเบียนสหกรณ์ที่ให้ยกอุทธรณ์ของสหกรณ์ จึงเป็นคำสั่งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ประเด็นที่น่าสนใจ
1. ระหว่างคดียังไม่ถึงที่สุดหรือศาลยังไม่มีคำพิพากษาเป็นอย่างอื่น นายทะเบียนสหกรณ์จะปรับกระบวนการพิจารณาอุทธรณ์คำสั่งตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 มาตรา 22 (1) และ (2) ตลอดจนบรรดาคำสั่งอื่นที่มิได้อยู่ในอำนาจพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ตามมาตรา 128/1 หรือไม่อย่างไร
2. นับแต่วันที่ศาลปกครองมีคำพิพากษาในคดีนี้ หากนายทะเบียนสหกรณ์และรองนายทะเบียนสหกรณ์ ยังคงปฏิบัติเกี่ยวกับการพิจารณาอุทธรณ์ตามแนวทางเดิม จะถือเป็นการปฏิบัติหน้าที่หรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบหรือไม่อย่างไร

UploadImage